پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپورز طبق تعریف انجمن ملی بهداشت(هیات ایجاد اتفاق نظر برای پیشگیری از استئوپروز)[پ ۱]، یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.[۱]

همه‌گیرشناسی

در ایالات متحده، ۱/۵ میلیون شکستگی ناشی از استئوپروز در سال دیده می‌شود[۲] که هفتصدهزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‎ها رخ می‎دهند.[۳] شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه استئوپروز بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است.[۴] بیش از ۵۰٪ بیماران مبتلا به شکستگی لگن قادر به بازگشت به حالت ایستاده قبلی نبوده و تقریباً ۱۰٪ آنان نیاز به تسهیلات مراقبتی دراز مدت خواهند داشت. سه چهارم شکستگی‌های لگن در زنان رخ می‌دهد. بعد از سن ۵۰ سالگی، خطر بروز شکستگی لگن در طول زندگی برای زنان سفیدپوست ۱۷٪ و برای مردان سفیدپوست ۶٪ می‌باشد. اگر سنجش تراکم مواد معدنی استخوان را ملاک قضاوت قرار دهیم،۱۳ الی ۱۷ میلیون زن دچار کاهش توده استخوانی در گردن استخوان ران بوده و ۴ الی ۶ میلیون زن سفیدپوست یائسه مبتلا به استئوپروز می‌باشند.[۱] هرچند میزان عوارض(موربیدیته) در شکستگی‌های مهره‌ای کمتر است، اما میزان مرگ ومیر آنها به دلیل خطر بیماری‌های ریوی و قلبی-عروقی بیشتر است. فقط یک سوم از شکستگی‌های مهره‌ای که در پرتونگاری تشخیص داده می‌شوند، تحت مراقبت طبی قرار می‌گیرند. در زن‌ها پوکی استخوان در سن ۳۵ سالگی آغاز می‌گردد.[۵]

علل بیماری

این بیماری در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود. همچنین کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین دی و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود. در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد. همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی این عارضه بروز می‌کند. برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، بیماری کوشینگ و دیابت و مصرف برخی داروها مثل کورتن و لووتیروکسین ٬فورزماید، هپارین ٬فنیتوئین نیز در طول زمان باعث پوکی استخوان می‌گردند. عوامل دیگری نیز مثل کم تحرکی یا کمبود وزن بیش از ۱۰٪ نسبت به وزن دوران جوانی یا بی‌ام‌آی کمتر از ۱۹ ٬عوامل وراثتی و اعتیاد به الکل باعث پوکی استخوان هستند.[۶][۷][۸][۹] باور بر این بود که مصرف بیش از اندازه کافئین از فاکتورهای خطر است اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد ارتباط زیادی بین استئوپروزی و مصرف کافئین وجود ندارد.[۱۰]

علایم

برخلاف بسیاری از بیماری‌های مزمن دیگر که علائم و نشانه‌های متعددی دارند، استئوپروز یک بیماری خاموش و بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود.[۲] که هفتصدهزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‎ها رخ می‎دهند.[۳] شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه استئوپروز بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] شکستگی‌های ناشی از استئوپروز، شکستگی‌های هستند که به طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد[۱۶][۱۷]. که این شکستگی‌ها به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند.[۱۸][۱۹][۲۰] شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.[۱]

شکستگی‌ها

کمر درد ناگهانی از نشانه‌های فروپاشی مهره‌است.

شاخص‌های خطر

عوامل خطر برای شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان را می توان به دو گروه قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم کرد. علاوه بر این بیماری‌هایی خاص و اختلالاتی نیز وجود دارند که پوکی استخوان در آنها بعنوان یک عارضه شناخته می‌شود. استفاده از داروها بطور تئوریک یک عامل خطر قابل کنترل است اگرچه در اغلب موارد افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان بر اثر دارودرمانی اجتناب ناپذیر است. البته کافئین خطر ابتلا به پوکی استخوان را بالا نمی‌برد.[۲۱]

شاخص‌های غیرقابل کنترل

از مهم ترین عوامل غیرقابل کنترل در افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان می توان به افزایش سن(در مردان و زنان)، جنسیت مونث، کمبود استروژن پس ازیائسگی که باعث کاهش حجم مواد معدنی در استخوان می‌شود، اشاره کرد. البته در مردان کاهش سطح تستوسترون منجر به پوکی استخوان می‌شود. در حالی که پوکی استخوان در همه نژادهای بشری رخ می‌دهد اروپایی‌ها و آسیایی‌ها در ابتلا به پوکی استخوان مستعدترند.[۲۲]

تشخیص

تشخیص استئوپروز معمولاً به دنبال یک شکستگی بالینی حاد یا انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان مسجل می‌شود.[۱]رادیوگرافی‌ها می‌توانند شکستگی فشاری مهره‌ها را نشان دهند،[۲۳] ولی شواهد پرتونگاری کاهش توده استخوانی تا هنگامی که ۳۰٪ از توده استخوان تحلیل نرفته، ایجاد نمی‌شود.[۲۴] عکس‌های پرتونگاری شاخص خوبی برای تشخیص استئوپروز نیستند زیرا نفوذ کم یا بیش از حد اشعه در فیلم عکاسی روی کیفیت آن تاثیر می‌گذارد، از این‌رو رادیوگرافی‌ها راهنماهای خوبی برای پی بردن به استئوپروز نیستند و غالباً تشخیص براساس سنجش تراکم مواد معدنی استخوان مسجل می‌گردد.

پیشگیری

به منظور پیشگیری از بروز پوکی استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد[۲۵]:

ورزش
دریافت کافی کلسیم، ویتامین «د»، و مواد مغذی دیگر
مواجهه کافی با آفتاب
عدم مصرف زیاد کافئین، الکل و عدم استعمال دخانیات
درمان

بیس‌فسفونات‌ها
آگونسیت – آنتاگونسیت‌های استروژن
هورمون درمانی جایگزین(HRT)
در پژوهشی به نام <<پیشگامان سلامت زنان>> که یک کارآزمایی بزرگ، تصادفی شده، کنترل‌شده با دارونما و چند مرکزی برای ارزیابی هورمون درمانی جایگزین[پ ۲] بوده‌است، محققان گزارش کرده‌اند که شکستگی‌های گردن ران و مهره‌ها پس از ۵٫۲ سال، ۳۶٪ کاهش یافته‌اند. علاوه بر افزایش توده استخوانی، بهبود وضعیت لیپیدها، کاهش سرطان کولون و کاهش علائم یائسگی فواید دیگر این روش درمانی هستند. با این حال به‌دلیل خطرات احتمالی HRT من‌جمله وقایع قلبی-عروقی، سرطان پستان، ترومبوز وریدی عمقی، آمبولی ریوی و مشکلات کیسه صفرا توصیه می‌شود این روش فقط باید برای تخفیف علائم یائسگی به‌کار رود و برای پیشگیری یا درمان استئوپروز از درمان‌های دیگری استفاده شود.

کلسی‌تونین
هورمون پاراتیروئید
درمان‌های آینده
جراحی ترمیمی مهره‌ها(کیفوپلاستی)
طب سوزنی با تحریک رشدبافت استخوان موجب بهبود علایم پوکی استخوان شده و علاوه بر این باعث کاهش درد نیز می شود(۲۶).
ﻣﻌﺎﺩﻝهاﯼﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ

The.National.Osteoporosis.Prevention
Hormone Replacement Therapy
منابع

آیور. ج بنجامین، رابرت. سی گریگز، ادوارد ج وینگ. «بیماری‌های دستگاه ایمنی و بافت همبند(روماتولوژی)». در مبانی طب داخلی سیسیل. ترجمهٔ محسن ارجمند، علی خلوت، توحید نجفی. ویرایش اکبر سیف. چاپ اول. تهران: ارجمند، ۱۳۸۹. ISBN 978-964-496-278-3.
Edward R. Rosick. «Diabetes Increases Risk for Bone Fracture» ‎(انگلیسی)‎. Life Enhancement. بازبینی‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۱۱.
Ricardo Vallejo. «Current Management of Osteoporotic Spine Fractures» ‎(انگلیسی)‎ (PDF). Perspectives In Neuroscience، ژوئن ۲۰۰۳. بازبینی‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۱۱.
Eric Barefield. «Osteoporosis-Related Hip Fractures Cost $13 Billion to $18 Billion Yearly» ‎(انگلیسی)‎. PDF. Moving Toward Healthier Diets، آوریل ۱۹۹۶. بازبینی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۱.
/[www.wholeliving.com http://www.wholeliving.com/136221/10-aging-hazards-exposed/@center/144791/healthy-every-age#/134124] پارسی طب
information center/osteoporosis/osteoporosis.htm پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان را بشناسیم
پوکی استخوان
Waugh, EJ; Lam, MA, Hawker, GA, McGowan, J, Papaioannou, A, Cheung, AM, Hodsman, AB, Leslie, WD, Siminoski, K, Jamal, SA, Perimenopause BMD Guidelines Subcommittee of Osteoporosis, Canada (2009 Jan). “Risk factors for low bone mass in healthy 40-60 year old women: a systematic review of the literature”. Osteoporosis international: a journalestablished as result of cooperation between the European Foundation forOsteoporosis and the National Osteoporosis Foundation of the USA 20 (1): 1–۲۱٫ DOI:10.1007/s00198-008-0643-x. PMID 18523710.
«Osteoporosis and Bone Fracture» ‎(انگلیسی)‎. Nursing Care. بازبینی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۱.
David M Reid. «Your bones and osteoporosis: What every man, woman and child should know» ‎(انگلیسی)‎. PDF. The National Oseteoporosis Society. بازبینی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۱.
http://www.nos.org.uk/NetCommunity/Document.Doc?id=425
Osteoporosis
http://etd.lib.fsu.edu/theses_1/available/etd-10292008-085727/unrestricted/YuXThesis.pdf
MyHomeDoctorPC – Our Services
Articles> University of Pretoria
Pathologic Fracture
Different Types Of Bone Fractures | LIVESTRONG.COM
THE MERCK MANUAL OF GERIATRICS, Ch. 22, Fractures
Lam, MA, Hawker, GA, McGowan, J, Papaioannou, A, Cheung, AM, Hodsman, AB, Leslie, WD, Siminoski, K, Jamal, SA, Perimenopause BMD Guidelines Subcommittee of Osteoporosis, Canada. «Risk factors for low bone mass in healthy 40-60 year old women: a systematic review of the literature» ‎(انگلیسی)‎. steoporosis international: a journal established as result of cooperation between the European Foundation for Osteoporosis and the National Osteoporosis Foundation of the USA، ژانویه ۲۰۰۹. بازبینی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۱.
Melton LJ. «Epidemiology worldwide» ‎(انگلیسی)‎. Endocrinol. Metab. Clin. North Am، ۲۰۰۳. بازبینی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۱.
Satoshi Kasai و Feng Li, Junji Shiraishi, Qiang Li, Kunio Doi. «Computerized detection of vertebral compression fractures on lateral chest radiographs: Preliminary results with a tool for early detection of osteoporosis» ‎(انگلیسی)‎. وب‌گاه. The International Journal of Medical Physics Research and Practice، ۲۰۰۶. بازبینی‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۱.
Phyllis Carolyn Leppert, Jeffrey F. Peipert. «Osteoporosis and Complications». در Primary care for women. چاپ دوم. فیلادلفیا: LIPPINCOTT WILLIAMS&WILKNS، ۲۰۰۴. ISBN 0-8717-3790-7.
«تعریف سالمندی» ‎(فارسی)‎. وبلاگ گاهنامه صدای سلامت (گاهنامه خبری آموزشی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد). بازبینی‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۹۲٫
۲۶ . http://www.naturaltherapypages.co.uk/article/acupuncture_for_osteoporosis

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد و سایتyin yang house